Co to jest szklane urwisko (glass cliff)?
Szklane urwisko (glass cliff) to zjawisko, w którym kobiety i inne osoby należące do grup mniejszościowych są częściej mianowane na stanowiska kierownicze w organizacjach znajdujących się w kryzysie lub w sytuacjach wysokiego ryzyka porażki. Innymi słowy, awansują na stanowiska, gdzie prawdopodobieństwo sukcesu jest znacznie mniejsze niż w przypadku ich męskich odpowiedników obejmujących te same role w stabilniejszych firmach. To pułapka, która często pozostawia te osoby narażone na niepowodzenie, obwinianie i potencjalne pogorszenie ich reputacji zawodowej.
Jak szklane urwisko wpływa na karierę?
Konsekwencje objęcia stanowiska na szklanym urwisku mogą być dotkliwe. Kiedy firma, którą taka osoba ma zarządzać, ostatecznie upada lub nie osiąga zakładanych celów, wina zazwyczaj spada na nowego lidera. Często ignoruje się trudną sytuację, w której firma już się znajdowała przed jego/jej objęciem stanowiska. To może prowadzić do utraty pracy, trudności w znalezieniu nowego zatrudnienia oraz negatywnego wpływu na dalszy rozwój kariery.
Dlaczego to zjawisko w ogóle występuje?
Istnieje kilka teorii wyjaśniających to zjawisko. Jedna z nich sugeruje, że w sytuacjach kryzysowych zarządy szukają alternatywnych rozwiązań i są bardziej skłonne do ryzyka, wybierając osoby, które tradycyjnie nie są kojarzone z sukcesem w biznesie, licząc na świeże spojrzenie i innowacyjne pomysły. Kolejna teoria mówi o potrzebie “kozła ofiarnego”. W trudnej sytuacji organizacja może świadomie postawić kogoś na stanowisko, aby w przypadku niepowodzenia móc obarczyć go winą, chroniąc tym samym reputację dotychczasowych decydentów. Ponadto, czasem decyzja o powierzeniu trudnego zadania kobiecie czy przedstawicielowi mniejszości jest traktowana jako próba poprawy wizerunku firmy i pokazania jej inkluzywności.
Przykłady szklanego urwiska w praktyce
Choć trudno zebrać twarde dane potwierdzające istnienie szklanego urwiska, anegdotyczne dowody sugerują, że to zjawisko występuje w różnych branżach i organizacjach. Można zaobserwować sytuacje, w których kobiety obejmowały stanowiska dyrektorów generalnych w firmach borykających się z poważnymi problemami finansowymi lub w obliczu restrukturyzacji. Często te role okazywały się niezwykle trudne, a kobiety te były zwalniane lub rezygnowały w krótkim czasie.
Jak unikać pułapki szklanego urwiska?
Osoby, które są rozważane na stanowisko w firmie znajdującej się w trudnej sytuacji, powinny dokładnie przeanalizować ryzyko. Ważne jest, aby zadać trudne pytania o sytuację finansową firmy, strategię naprawczą i wsparcie, jakie otrzymają od zarządu. Należy również negocjować warunki zatrudnienia, które będą chronić w przypadku niepowodzenia, takie jak odprawa lub możliwość przejścia na inne stanowisko w firmie.
Znaczenie świadomości o szklanym urwisku
Świadomość istnienia szklanego urwiska jest kluczowa zarówno dla organizacji, jak i dla potencjalnych liderów. Organizacje powinny unikać wykorzystywania mniejszościowych grup jako kozłów ofiarnych i oferować prawdziwe wsparcie i szanse na sukces wszystkim liderom. Osoby aspirujące do stanowisk kierowniczych powinny być świadome ryzyka związanego z objęciem stanowiska w firmie w kryzysie i podejmować decyzje w oparciu o dokładną analizę sytuacji i własne możliwości.
Jak organizacje mogą walczyć z szklanym urwiskiem?
Firmy powinny skupić się na tworzeniu sprawiedliwych i przejrzystych procesów rekrutacyjnych i promocyjnych, które będą oceniać kandydatów na podstawie ich umiejętności i doświadczenia, a nie płci czy pochodzenia. Ważne jest również, aby zapewnić liderom, niezależnie od płci, równy dostęp do zasobów, mentoringu i szkoleń. Ponadto, organizacje powinny promować kulturę wsparcia i odpowiedzialności, w której błędy są traktowane jako okazja do nauki, a nie pretekst do obwiniania.